Aöf Sosyolojiye Gİriş Dersi Notları aşağıda videolu olarak sunulmuştur.
İyi çalışmalar
Sosyolojinin Diğer Bilimlerle Olan İlişkisi
1- Sosyoloji – Tarih
Tarih yeri ve zamanı belli sosyal olayları belgelere dayalı olarak incelemeye çalışan bir bilimdir. Tarih tek tek olayları ele alıp inceler. Tarihin incelediği her olay toplum halinde yaşayan insanlar tarafından meydana geldiği için bu yönüyle tarih sosyolojiden faydalanır. Sosyoloji olayları sebep-sonuç ilişkisi içinde ele aldığı İçin olayların sebebini bilme noktasında tarih biliminden yararlanır. Ayrıca tarih tek tek olaylarla ilgilenirken sosyoloji benzer nitelikteki olayların ortak yönünden hareketle genellemelere ulaşır. Tarih sosyal olaylarla, sosyoloji sosyal olgularla ilgilenir.
2- Sosyoloji – Psikoloji
Psikoloji insan davranışlarını, insanın psikolojik özelliklerini, insan fizyolojisinin davranışlara etkisini inceleyen pozitif bilimdir. Sosyoloji ise davranışları belli bir toplumsal örgütlenme içinde ve kültür kalıplarında ele alır. Toplumun temel yapı taşı birey olduğundan “bireyi anlamadan toplum, toplumu anlamadan birey anlaşılmaz.” Bireyin davranışlarını her ne kadar algı, bellek, düşünce gibi zihinsel süreçleri belirlese de davranışı açıklamada organizmanın içinde bulunduğu sosyal çevrenin etkisi göz ardı edilemez. Bu nedenle psikoloji sosyolojinin verilerinden yararlanır. Aynı zamanda bireylerin psikolojik özellikleri dikkate alınmadan toplumsal ilişkilerin doyurucu bir açıklaması yapılamaz. Bu yönüyle de sosyoloji de psikolojinin verilerinden yararlanır.
3- Sosyoloji – Antropoloji
Antropoloji; toplulukların ırk yapılarını, yaşayışlarını, davranışlarını, kurdukları organizasyonlarını, sosyal ve siyasal kurumlarını inceleyen bir bilimdir. Sosyoloji de sosyal kurumları sosyal yapıyı ele alırken antropolojinin verilerinden yararlanarak genellemelere ulaşma imkânına kavuşur.
4- Sosyoloji – Hukuk
Hukuk toplumsal değer ve beklentilere uygun olarak insanlar arası ilişkileri düzenlemek için kurallar koyan normatif bir bilimdir. Kuralların uzun ömürlü ve kalıcı olabilmesi için toplumun kültürel değerlerine uygun olması gerekir. Bu noktada hukuk, sosyolojiden yararlanma yoluna gider. Ayrıca sosyal değişmeyle birlikte hukuk kuralları da değişebileceğinden hukuk ve sosyolojinin etkileşimi her zaman gerçekleşebilir.
5- Sosyoloji – Ekonomi
Ekonomi bireylerin ihtiyaçlarını karşılayan mal ve hizmetlerin üretimi, bölüşümü, değişimi, tüketimi gibi faaliyetleri ele alır. Bu etkinlikler insanların temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olduğundan ekonomi aynı zamanda aile, din, eğitim gibi sosyal alanlarla da ilişkilidir. Bu durum sosyoloji ve ekonominin etkileşim içinde olduğunu gösterir. Ayrıca ekonomik etkinliklerin hepsi toplumda mevcut sosyal yapıya göre şekil almaktadır. Dolayısıyla ekonomi, sosyal yapı içinde gerçekleşen bir etkinlik olduğuna göre sosyoloji ile olan ilişkisi de kaçınılmazdır.
6- Sosyoloji – Coğrafya
Belli bir bölgedeki yeraltı ve yerüstü zenginlik kaynakları, iklim ve tabiat şartları, inşaların yaşam tarzlarını tavır ve hareketlerini belirlemede etkileyici bir faktördür. Coğrafi şartlar, nüfus ve ekonomik yapı toplumların kültürel özelliklerini etkilediğinden dolayı sosyolojiyle coğrafya etkileşim içinde olmak zorundadır.
7- Sosyoloji – Siyaset
Siyaset bilimi toplumun yönetimini, devletin oluşumunu, örgütlenişini ve İşleyiş yapısını ele alır. Bu açıdan toplumu tüm alanlarıyla ele alan sosyolojiyle ilgilidir. Bir toplumda sağlıklı bir siyasal sistemin ve sosyal adaletin gerçekleşmesi için toplumsal yapıyı, inançları ve kültürel değerleri bilmek gerekir. Ayrıca sosyoloji toplumun tüm unsurlarını etkileyen devlet şekillerini incelemek zorunda kaldığı İçin siyaset bilimiyle etkileşim içindedir.
Sosyolojinin Alt Dalları
1- Eğitim Sosyolojisi
Toplumsal kurumlarla eğitim kurumu arasındaki ilişkileri, eğitim sürecini, ortaya çıkan kurum ve örgütlerin sosyal özelliklerini inceler. Kültürel değerlerin kuşaklar arası aktarılması, bireylerin sosyalleşme evreleri, eğitim sosyolojisinin konusu içine girer.
2- Hukuk Sosyolojisi
Belli bir toplumdaki değerlere paralel olarak oluşturulan kurallar bütününü inceler. Dolayısıyla hukuk sosyolojisi, hukuku diğer sosyal olaylarla ilişkileri içinde inceler. Ayrıca hukuk kurallarının toplumların gelişimlerine paralel olarak nasıl değiştiğini ele alır.
3- Din Sosyolojisi
Dinin varlık nedenini, tarihi süreç ve toplumsal yaşam içinde dinin yerini, sosyal kurumlarla olan ilişkisini ele alır. Ayrıca din sosyolojisi, dinin kökenini ve toplumsal fonksiyonlarını da ele alır.
4- Ekonomi Sosyolojisi
Sosyal hayat ekonomik yaşamla iç içe olduğu için ekonomi sosyolojisi üretim, tüketim, bölüşüm, değişim gibi diğer insanlarla birlikte yapılan bu etkinlikleri, sosyal boyutlarıyla ele alır.
5- Siyaset Sosyolojisi
Yöneten ve yönetilen organizasyonu sonucu ortaya çıkan devlet mekanizmasının işleyişini, oluşum ve yapısını, siyasi kurum ve olayları diğer sosyal olaylarla ilişkileri yönüyle inceler. Diğer taraftan toplumda bulunan baskı gruplarını, siyasi davranış, oy verme, ideoloji, kamuoyu, propaganda ve seçim sistemi gibi konular da siyaset sosyolojisinin konuları arasındadır.
6- Köy Sosyolojisi
Kırsal kesimlerdeki yerleşim birimlerinde yaşayan insanların birbirleriyle olan ilişkilerini inceler. Nüfus, yerleşim, kültürel değerler, ekonomik özellikler gibi konularda köy ve kentsel değerler arasındaki farkı vurgular. Ayrıca köydeki denetim mekanizması üretim, tüketim, değişim, mülkiyet gibi konular da köy sosyolojisinin inceleme alanına girer.
7- Kent Sosyolojisi
Kentleşme sorunu ve göç, kent sosyolojisinin en önemli inceleme alanıdır. Ayrıca kentlerdeki mesleki örgütlenme, sosyal gruplar arası görülen sosyal hareketlilik, gecekondulaşma, çarpık kentleşme gibi sorunlar, kent sosyolojisinin inceleme alanındadır.
